"alişmadan Prakun Oni"

Yeni Sayfa 1

Köksal İBRAHİMAĞAOĞLU

koksal_agaoglu@hotmail.com

“ALİŞMADAN PRAKUN ONİ”

Sigaraya ilk başlayışımız kuşkusuz büyüklerimize olan özentiyle olmuştu. Bu
özentimizi giderebileceğimiz ilk sigaralarımızı da gazete kâğıtları ve mısır
püsküllerinden imal etmiştik.

Gerçek sigaralarla tanışmamızın ardından içimize çekmeyi öğrenecek ve artık:

-İçune çekecesun

– Sigarayı ziyan etma,

-İçine çekmeyene sigara yok,

-Boğazum yandi

-Dumani gözume kaçti

-Ola başum döndi, epeyidu içmeyidum. Başum dumanlandi.

-Dumani burnundan ya ver

Gibi diyalogların muhatabı öksürük, boğazda yanma, dumanı tükürük gibi yutma,
acıyla karışık baş dönmesinin ardından kolayca alışacaktı sigara içmeye.

**

Gençlikte sigara içmek bizim için erkekliğe, adamlığa, ergenliğe atılan önemli
adımlardan biri sayılırdı.

-Ben bobayum!

Babaların sigara içimine hayrandık. Bir başka yanar, bir başka tüter, bir başka
kokardı onların sigaraları. Babaların sigaralarının külünü takip etmek ayrı bir
heyecan verirdi bizlere. Sigaralarının dumanı; ağızdan, burundan ikinci nefesi
çekinceye dek bitmezdi. Öyle bir çekerdiler ki ağızdaki duman üflemekle
bitmezdi. Sigaraları bir çekişle rahat bir, bir buçuk santim yanarak azalırdı.

Büyüklerimizin akşam oturmalarında içmiş oldukları sigaraları, küllüklerden,
sobadan alıp kalanını içerdik. Bazen yollarda arardık tam içilmeyen sigaraları
hatta bazen yolda sigara içen birini sigarasını yere atana kadar takip ederdik.
Sigarayı yere atıp uzaklaşmasını müteakiben yerdeki sigarayı hemen kapar bi fırt
bi fırt zevkle devam ederdik sigaraya.

**

Biz de onlar gibi sigaranın dumanını önce dışarı bırakıp sonra ağzımızla
oluşturduğumuz çekim ile dumanı ziyan etmeden içimize çekerdik.

Çektiğimiz dumanın bazen tümünü bir nefeste önce düz, sonra yukarı, aşağı gibi
yönlere üfleyerek tüketmeye çalışırdık. Ama çoğumuz çoğu kere dumanı azar azar
bırakırdık. Ağzımızda duman varken konuşmayı tercih eder; duman biz konuşurken
kelimelerimizle birlikte kendiliğinden çıkardı…

Sigaraya dair diyaloglarımızdan:

-Yakalum bi sigara

-Ola ust uste yakma, zararlidur.

-Bişe olmaaaz

…

-Yak

-Yok yakmayacağum. Yeni attum.

…

-Yak

-Yanayu, sağol

…

-Sigaran var mi?

-Taze bitti.

-Göreyurum oni cebundedur. Yalan ne konuşursun?

-La olum sabahtan açtum oni aha pakedun hali. Yak kendi sigarandan.

-Ola osa senden istermiydum. Yok bende deyirum inanmayu misun?

-Yalan dema arayacağum seni

-Ola yemin ettum.

-Tiryaki adam paketini cebinde taşir.

-Haurda vereceğun bi dal sigara oni da esirgeyisun. Verma ola.

-Tamam, vereyim ama gardaşum bilduğun gibi değil. Sabah açtum paketi deyurum
akşama yetmesi lazim. Yetuşturemeyurum. Otlakçiluk yapma.

-Ola tamam yahu kafa şişurma . Sigaran gada konuş. Ammada ettun haa. Allahalla,
verur bana Hasan deyi mi Hasan?

…

Sigara kıtlığında iki üç kişiyle birlikte içilen bi dal sigaranun tadi muhabbeti
de ayrı:

-Şimdi sira bende, ben çekeyim.

-Bi fırt da ben

-E hani yariya gelince bana vereceğudun oni

-Bi fırt daha cekeyim veruyurum.

-Ola geldun dibine

-E en datli yeri dibidu.

…

-Sar bi cigara

-Sigaram da bitti

-iki dal sigaram galdi kimseye veremem. Birini akşam yemekten sora otekini da
yatarken içeceğum.

**

Başka bir şey için, başka birisi dese pazara gitmez ama sigara için üşenmeden
gitmeyeceğimiz mesafe olmazdı.

-Baktum sigaram yetmez vurdum indum pazara. Aldum uç paket sigara da geldum.

…

-Mezireye gideceğum diye sali güni iki karton sigara aldum. Yemeksuz beki ama
sigarasuz ve çaysuz asla çayirculuk olmaz.

**

-Ver bi yabanci sigara

-Yak olum bi Malboro da ciğerlerun bayram etsun.

**

-Paketi ortaya koy

-Ola benum açilmamiştu senunkini bitirelum sora benumkine başlaruk.

**

-Praktum sigarayi

-Bu gün iki gün oldi ağzuma sigara vurmadum. Akluma da hiç gelmeyu.

-Ben da brakacağum ama

-Ola bırakamayusen Mentolli Meltem var oni iç

-Bir ara denedum oni sora kari sigarasi olduğini duydum braktum oni

-Sigara içma içki iç daha eyi

-Ramazan gelsun bırakacağum sigarayi

-Ramazanda gündüz hiç akluma gelmeyu.

-Ama iftar vakti ezani zor bekleyirum. Ezan okundi mi iftari onile yapayirum.

…

-Puyuklarun, parmaklarun sapsari oldi

-Oksurukten boğuluyusun e içma oni.

-Azalt biraz sigarayı

-Pirak oni

-Ola kariyi prakarum sigarayi prakmam!

…

**

Sigara içtikten sonra ağzımızın kokusunu lahana, arada bir sakız, fınduk ve
sevmeduğumuz mısır ekmeğiyle gidermeye çalışırdık.

**

Sigara paketlerimizi eski evlerde, duvarlarda, , giyilmeyen elbiselerin
ceplerinde, yatak altlarında saklardık. Üzerimizde ise çoraplara, belimuze,
koynumuza, avucumuzda çekineceğimiz kimse yok ve birazdan yakacaksak kulak
arkasında taşırdığımız da olurdu.

**

Birinci, ikinci, bafra, bahar, yenibahar, yenice, uzun sipahi, meclis, barış,
uzun-kısa Maltepe, uzun –kısa ve 216 samsun,

Almancilarun geturduği sigaralar: malboro, HB, danhill

Aç karnına içilen sigaralar,

Yemekten sonra içilen keyif sigaraları,

Tuvalete giderken yakılan,

Ramazanda iftar sonrası sigarası,

Gece uyanıp içilen tiryaki sigaraları,

Soba üzerinde ısıtılıp gevrek hale getirilen sigaranın içimi de bir başka olurdu
doğrusu. Sigarayı odun ateşiyle yakıp çayla içiminin keyfini ise tiryakiler
gayet iyi bilirler.

Kahve sigara, çay sigara, kahvede, evde, oturmalarda, ırgatlarda içilen
sigaralar…

İçebileceğimiz her yerde: Tuvalette, balkonda, tavanda, yolda, yüzmekte, okulda,
okul yolunda, kamyonun kasasında, eski evlerde, duvar diplerinde, otlarun
arasında:

-Ola yakacasunuz otlari, oralarda sigara içman

-Yok hala yok içmezuk

-E o yananlar nedu?

-Hala olar sarambuladu.

-Eeee, keberttururum sizi haa

…

**

Sigara tiryakileri için bir işe başlamanın, yaptığı bir işe kendini vermenin, ya
da gerçek anlamda dinlenmenin yolu öncelikle bir sigara yakmaktır.

Sigara ağızda çalışılırken ele alınmadan içimine devam edilir: Ağzın bir
kenarından normal nefes alınır diğer yandan da arada bir sigaradan bir nefes
çekip yine ele alınmadan dumanı bırakılır. Arada da ağızda dil yardımıyla
dudaklar üzerinde dolaştırılır bazen da göz kısılıp sigara ısırılır iş çeşitli
yönleriyle incelenmeye çalışılır.

İşe kendini öylesine verip ağızda yanan sigaradan haberdar değilmiş gibi
sigarayı, külünü dökmeyi unutarak çalışabilmek biraz da sigaranın verdiği
keyifle oluyordu.

-Bi sigara yakup başlayalum

-Habu sigaraları içelum başlayalum

-Sigarami içeyim geluyurum

-Şimdi bi sigara molası verelum

– Ola bir sigara hakettuk

Sandalyeye, bir taşın, bir odunun üstüne oturup ve bacak bacak ütüne atıp ağızda
sigara, dalga dalga tüten dumandan kısılan gözlerle öyle dalıp gidilirdi…

**

-İçman uşağum, içman yazuktur size. Daha gençsunuz ciğerlerunuz tazedu. Sora
pişman olursunuz. İstesenuzda brakamasunuz. Alişmadan brakun oni.

…

Evet, halamun deduği gibi alişmadan brakun sigarayi, değilise aliştunuzmi
içmesenuzda benum gibi brakamazsunuz sigarayi.

Selam ve sevgiyle