Çaykara Tarihi

Hüseyin ALBAYRAK * *Emekli Öğretmen, Tarih Araştırmacısı, Türkiye Yazarlar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Of’un 28 Mart’ta resmen işgalinden sonra da Trabzon merkezi 18 Nisan 1916’da işgal altına girmiş, bu arada geçen 20 gün zarfında Of-Bayburt hattında cereyan eden savaşlar aralıksız devam etmiştir.             Ataköy’de karargâh kuran Rus komutanlığı, yaptırdığı arazi ...

Binalar: 1- Evler ve Mimarileri: Çaykara halkı Orta Asya Türk halk, sosyal yapısının gereği olan konar-göçer (Köy-Mezra-Yayla) kültürünü Çaykara bölgesinde 2000 yıldan fazla bir zamandan beri devam ettirdiklerinden, bazı aileler hariç olmak üzere pek çoğunun hem köyde, hem mezirede hem de yaylada olmak suretiyle üç yerde binaları vardır. Çaykara evleri,...

Ev Eşyaları-Kab kacak (Araç-gereçler): Çaykara’nın folklorik yapısında ev eşyalarının ve isimlerinin de ayrı bir yeri ve önemi vardır. Ev eşyaları derken bu eşyanın içine, evin içinde ihtiyaç duyulan kap kacak, araç gereçler olduğu gibi evin dışında tarlada, çayırda ve ormanda lazım olan el aletleri, zirai aletler de girer. Nitekim bu...

Halk Hekimliği (Kocakarı İlaçları): Çaykara’da halk hekimliği ve kocakarı ilaçlarına rağbet çoktur. Bu ilaçlar genellilikle bitkilerden, otlardan, ağaç ve meyvelerden yararlanılarak hazırlanır. Çocukluğumuzda anamızdan, ninelerimizden ve yaşlı nanaka dediğimiz kocakarılardan gördüklerimizden ve duyduklarımızdan aklımıza gelenleri sıralayalım: 1-Taze kızılağaç yaprakları toplanır, başa sarılır, üzeri kapatılarak bir müddet böylece yatılır. Cuharlanma tabir...

Çaykara’nın Folklorik Yapısının Öğeleri: Çaykara’nın folkloründe Halk Edebiyatının gerek sözlü ve gerekse yazılı  ürünlerine sıkça rastlamaktayız. Çaykara’nın halk edebiyatının sözlü ve yazılı ürünlerinden örnekler vererek kısa kısa bahsedelim: 1-Halk Hikayeleri Hikaye, ağızdan ağza nakledilen ve merak uyandıran bir takım olayları anlatan söz ve yazılardır. Bunların ağızdan ağıza dolaşanları olduğu gibi,...

Çaykara İlçesinin Halk Oyunları: Halkın çalışıp çabaladıktan sonra dinlenme ve eğlenme maksadıyla vücudun değişik şekillerde hareketini gerektiren, bulunduğu yöreye ve o yörenin sosyal ve kültürel yapısına göre her birinin kendisine has kuralları olan folklorik etkinliklere halk oyunları denir. Her şey bir ihtiyaca göre doğduğu gibi halk oyunları da halkın geçimi...

Horon Çeşitleri :           Horon üzerinde çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Karadeniz bölgesinde kemençe ve kaval eşliğinde oynanan oyunların tümüne “horon” denir. Kemençe bu tanımda horonun bir koşulu ve niteliği gibi gösterilmiştir. Horon çok eskiden davul zurna eşliğinde oynanmakta idi. Çoruh ve yöresinde yani Artvin-Şavşat dolaylarında oynanan horonlarda ise kemençe değil...

İnançlar a- Gerçek İnançlar b- Batıl İnançlar a- Gerçek İnançlar: 500 yıla yakın bir zamandan beri Çaykara halkının dini İslam’dır. Halkın tamamı Sünni olup, amelde mezhebi Hanefi, İtikatta mezhebi Maturidi’dir. Halkımız Sünni olmakla birlikte Hz. Ali Efendimiz, sevdiği ve saydığı İslam büyükleri arasında ilk sıralarda yer alır. Hz. Ali’nin (R.A.)...

Kıyafetler (eski ve yeni kadın erkek giyim tarzı): Çaykara halkının giydiği kıyafetler, ufak tefek farklılıklar olmakla beraber, ister erkeklerin, ister kadınların, isterse genç kız ve delikanlıların olsun genellikle Karadeniz Bölgesinde kullanılan kıyafet biçiminin aynıdır diyebiliriz. Ancak eski kıyafet biçimleri ,yerlerini yeni ve çağdaş kıyafet şekillerine bırakmış sayılır. Tabii istisnalar var....

5- Halk ağzı (şive) ve folklorik halk sözlüğü: a) Şive Çaykara halkının kullandığı şive Karadeniz’in diğer il, ilçe ve köylerinin şivelerine yakın olmakla birlikte çok kullanılan bazı kelimelerin telaffuzunda belirgin farlılıklar görülür. Çaykara şivesiyle, Tonya, Köbrübaşı, Sürmene, Of ve Maçka’nın bazı köylerinin şiveleri birbirine çok yakındır. Mesela Çaykara’da “bu” yerine...

Mahalli (Yerel) Türküler: Türküler, dörtlükler, maniler, ve destanlar Halk edebiyatımızın temelini teşkil ettiği gibi horonuyla, kemençesiyle, kavalıyla, yayla şenlikleri, seyirleri, atma ve takma türküleriyle, yöremizin nüktedan ve keskin zekâlı halk ozanlarının şiirleri, âşıkların ezgileri ve destanlarıyla birlikte Çaykara halk edebiyatının da temeli ve Çaykara’nın folklorik yapısını ayakta tutan ana unsurlardan...

Yiyecekler-Yemek Çeşitleri: Çaykara’nın folklorik yapısında yemek çeşitleri ve isimleri ister istemez, folklorümüze yabancı olanların ziyadesiyle ilgisini çeker. Bu yemeklerimiz önce onlara tuhaf gelir, ama bu yemeklerimize bir alıştılar mı, damaklarının aldığı lezzeti herkese anlatırlar. Çaykara halkının yiyeceklerinin başında gelen ekmek mısır ekmeğidir. Bizler mısır ekmeği ile büyüdük. Mısır Çaykara toprağının...