ÇaykaraDernekpazarıÇaykara KöyleriÇaykara Köyleri HaritasıÇaykara NeredeUzungölÇaykara nedirWhatsApp Link Oluşturma
DOLAR
34,2509
EURO
36,9955
ALTIN
2.935,68
BIST
8.852,09
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
reklam

Sut tozi, boğda ekmeği, vita yağı

15.02.2021 14:33
A+
A-

 

İlkokul yıllarım. İlkokulu köyde iki derslikli bir Amerikan Barakasında okudum.

(Şahinkaya 2 İlkokulu)

1,2,3. sınıflar bir derslikte , 4 ve 5. sınıflar diğer derslikte .  Anlatacaklarım o zaman ki eğitim öğretim ile ilgili değil.

Okul 4 gün tam gün, çarşamba ve cumartesi günleri ise yarım  gündü. Evler uzak, günler yemeksiz ya da mısır ekmeği ile  peynirin (peynir ekmek) azık olarak getirip yediğimiz o günler, “güzel günler”di.

Süt tozu ile tanıştık o günlerde. Amerikan yardımı ile sağlanan  süt tozu, margarin yağ ve buğday ekmeğini(Çaykara ekmeği) önümüze koydu devlet.

SÜT TOZU VE YOĞURT: Bizim okulumuzda dört gün süt tozu kaynatılır, mayalanır, her öğle çıkışında naylon maşraba ile bize dağıtılırdı. (Pazartesi, Salı, Perşembe , Cuma )

Süt tozunu önce süt haline getirmek, kaynatmak, mayalamak ,yoğurt yapmak öyle kolay iş değildi. Bunu yapan görevli – çalışan yoktu. Öğretmenlerimiz bu işin yapılacağı yeri, ocağı, mayalama bölümünü hazırlar ama işi öğrenciler yapardı. Bu öğrenciler 4. ve 5. sınıflardan güçlü kuvvetli erkek öğrenciler arasından  seçilir, nöbetleşe  görev yaparlardı. Süt tozu kazanı bir benzin varilinden yapılmıştı. Dibine monte edilmiş bir sarı musluğu ve üstünü kapatacak büyüklükte teneke bir kapağı vardı.  Birde aynı büyüklükte yine varilden uyarlanmış yoğurt mayalama kazanı kullanırlardı. Sabah erkenden görevli öğrenciler,nöbetçi olan öğretmenin gözlem ve kontrolünde işe başlarlar, öğlene yoğurdu servise hazır hale getirirlerdi. Süt tozu paketten soğuk su dolu kazana (varile) dökülür karıştırarak iyice eritilir. Ve yine karıştırılarak kaynatılırdı. Süt kıvamına geldiğinde ateşin üstünnden alınır,mayalama yerinede soğumaya bırakılırdı. Mayalama sıcaklığına geldiğinde mayası konur, karıştırılır üstü kapatılıp sarılarak mayalanırdı. Sonra bir önceki günden yapılmış olan  yoğurt açılır, su ilave edilerek, çok sulandırılmadan , dağıtılacak kıvama getirilinceye kadar karıştırılır, dağıtılmaya hazır hale getirilirdi.

Dağıtım bir şenlikti . Herkes masanın üzerinden naylon bardağını (maşraba) alır, masanın üzerine konmuş  kazanın önüne geldiğinde bardağını dağıtıcaya uzatır, dağıtan öğrenci varilin dibine lehimlenmiş musluğu açar, bardağı doldurur ve öğrenciye geri verirdi.

Yoğurt (yada süt) almak zorunluydu. Dağıtım, numara sırasına göre ad okunarak yapılırdı. “İstemiyorum” demek yasaktı. Düşünsenize evimizde süt var, yoğurt  var, hemde her evde ve çok vardı, ama devlet bize süt tozundan yapılan sütü -ki o süt çok çirkindi- veya yoğurdu sağlıklı beslenme amacıyla içirirdi. Süt dağıtıldığı zaman, sütünü alan hemen herkes okulun bahçesindeki çeşmeye koşar. sütü lubaya (çeşmenin önündeki su dolu yalak) döker, bardağını yıkayıp dağıtım yerine getirir, masanın üstüne bırakırdı . Ama yoğurt güzel gelirdi bize. Çoğunlukla severdik ve  içerdik yoğurdu. Yurdunu içmeyenler ya arkadaşına verir yada yine lubaya boca ederdi.

BUĞDAY EKMEĞİ VE VİTA YAĞI

Çok sık dağıtılmazdı ama, ara sırada  olsa, ekmek ve vita yağı bize de dağıtılırdı .Okulumuz Çaykara’ya 7 km. uzaklıkta idi.  Araba yolu yoktu. 2 km. aşağıdan geçen yoldan da sürekli araba geçmezdi. Ekmek dağıtılan günlerde Okuldan   4-5  öğrenci,  Çaykara’ya gönderilir, yürüyerek gidip gelen o çocuklar, öğlen saatinden önce  ekmekleri okula getirmiş olurlardı.

Herkese ; yarım ekmek ile içine konulmuş olan (bir odun kaşığı dolusu… tahmini 100 gr. kadar)  vita yağı(margarin) ile birlikte dağıtılırdı.  Yağı sevmezdik. Tadı, kokusu , ağzımıza bıraktığı buruk lezzet evimizde bolca olan tereyağı gibi değildi. O nedenle çaktırmadan yağı atar Çaykara ekmeğini iştahla ama esirgeyerek  yerdik. Esirgeyerek diyorum çünkü, Çaykara ekmeğinin  önce içini oya oya koparıp, yavaş yavaş  yemek çok  keyifliydi. İçi (yüreği derdik) bitirdikten sonra kabuğunu kıtır kıtır ve çabucak yemek, işin finali olurdu. Ekmeğini yemeyen, verilen yağı atmayanlar  eve,  kardeşine ya da annesine götürenler de olurdu.

Amerikan yardımı derlerdi. Kimi de Marşal yardımı diye bu yardımların niye verildiğini anlatırdı güya. Biz anlayacak yaşta değildik zaten. O zaman anlamadık. Anlamamız zordu  ama ,  geçim kaynağı hayvancılık olan köydeki okulda süt tozu ve margarin yağı dağıtan devlet anlayışını hala daha anlamış değilim.

Sut tozi, boğda etmeği ve vita yaği…İçimde bir yara mı, kafamda bir travma mı, ve ya yaşamımda bir acayip anı mı? Yoksa hepsi mi?….

Naci Altuncu

ETİKETLER:
Yazarın Diğer Yazıları
Yorumlar
× YASAL UYARI ! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen kişiye aittir.

  1. Hasret UYGUN dedi ki:

    Naci Abi merhabalar…
    Marshall yardimlarini biz gormedik. Ancak duyduk tabii ki. Bugday ekmegi haricinde ki yardimlarin lubaya dokulmesini ilk defa duydum. Cok ilginc geldi hakikaten. Bizden olmayani, yapay olani bunyemiz kabul etmemis demek ki. Verilen suttozundan yogurt yapildigini da hic duymamistim. Onu da ogrendik. Ziyade tesekkurler. Bunlari anlatmasaydiniz unutulup gidecekti. Vita yaginin atilmasi da ilginc geldi.
    Koylerde bolca olan sut ve yagi zorla ogrenciye dagitmak haliyle benim de cok anlam veremedigim durum. Acaba o zaman sadece sizde mi vardi? Ne de olsa siz Altuncu sunuz. Yani zengin. Yoksa hakikaten herkeste var miydi? Tahmin ediyorum ki sut ve yag herkeste olurdu. Ancak yagin ambarlara kitlendigi komsularimizi ben sahsen hatirliyorum. Kilitlerin kaytanlarda tasindigi gunler filan…
    Guzel bir yazi oldu. Kisa tuttunuz. Yoksa guzel oldugu icin mi bitmesini istemedim…
    elinize saglik…
    Selamalr
    Hasret UYGUN
    Kazan/RUSYA

  2. MİKDAT KOÇ dedi ki:

    ELİNİZE SALIK NACİ BEY, YAZILARINIZI ZEVKLE OKUYORUM. YAYLA,KOM ,ÇOBAN YAZILARI DA YAZARSINIZ İNŞAALLAH.