AYASOFYA YENİDEN İBADETE AÇILDI

Trabzon’un Ayasofya Mahallesi’nde bulunan ve uzun yıllardır müze olarak kullanılan tarihi Ayasofya’da, 52 yıl aradan sonra ilk namaz kılındı.

Ayasofya, geçtiğimiz günlerde mülkiyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınarak Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredilmişti. Fatih Sultan Mehmet’in vakfiyesine uygun olarak yeniden ibadete açılması için bir süredir yapılan çalışmalar tamamlandı ve Ayasofya’da 52 yıl aradan sonra ilk kez ikindi vaktinde cemaatle namaz kılındı. Resmi açılış yapılmamasına rağmen caminin hazır olduğunu duyan çok sayıda vatandaş, ikindi vaktinden önce Ayasofya’ya geldi. Vatandaşların Ayasofya’nın bir bölümünün yeniden camiye açılmasının sevincini yaşadıkları görüldü. Vatandaşlar camiye gelerek önce şükür namazı kıldı. Ardından cami içerisinde okunan ezanla birlikte cemaatle ikindi namazı kılındı. Bir tarafta vatandaşlar namaz kılarken, diğer taraftan yerli ve yabancı turistlerde müze ziyaretine gerçekleşterdi.

Çaykaralı olan Vakıflar Bölge Müdürü Mazhar Yıldırımhan, Ayasofya’nın resmi açılışının önümüzdeki hafta yapılacağı söyledi.

Eserin zarar görememesi için büyük özen gösterildiğini dile getiren Yıldırımhan, “Uzun süre müze olarak kullanılmasına rağmen tapusu cami olan Ayasofya’nın, mahkeme kararıyla bir süre önce Kültür ve Turizm Bakanlığından alınarak Vakıflar Genel Müdürlüğüne devredildi. Ayasofya Müzesi’nin cami olarak düzenlenmesine ilişkin çalışmalarımız tamamlandı. Bugün Trabzon Müftülüğü’ne Ayasofya’yı teslim almaları için yazımızı gönderdik. Yeni çalışmayla Ayasofya’yı hem cami hem de müze olarak düzenledik. Ayasofya hem cami fonksiyonunu görecek hem de müze olarak gezilebilecek. Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesi çalışmaları sırasında hiçbir şeye dokunmadık. Esere bir çivi bile çakılmadı. Son derece naturel bir şekilde eser korundu. Kubbedeki frekslerin üzerine perde çektik ama kubbedeki bu freskleri görmek isteyenler doğudaki bölümü gezerken oradan kubbeyi görebilecekler. Hiç bir fonksiyon bozulmadı, isteyen ibadet yapabilecek, isteyen de ziyaret edebilecek.”

Trabzon Müftüsü Veysel Çakı ise,  Ayasofya’nın cami olarak düzenlenmesine ilişkin Trabzon Vakıflar Bölge Müdürlüğünden gelen yazı üzerine geçici görevlendirme yaptıklarını söyledi.

AYASOFYA’NIN TARİHİ

Trabzon Valiliği ile İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü kaynaklarından derlenen bilgilere göre, Ayasofya Mahallesi’ndeki Trabzon Ayasofya Kilisesi, Trabzon İmparatorluğu krallarından 1. Manuel Komnenos zamanında (1238-1263) inşa edildi. Fatih Sultan Mehmet’in 1461’de Trabzon’u fethinin ardından camiye çevrilen ve vakıf eseri olan Ayasofya, 1. Dünya Savaşı yıllarında sırasıyla depo, hastane ve cami olarak kullanılmış. 1958 ile 1962 yılları arasında Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Edinburg Üniversitesi’nin iş birliğiyle restore edilen tarihi yapı 1964’ten sonra müze olarak ziyarete açılmış. Evliya Çelebi’nin önem verdiği yapılar arasında bulunan, 1868’de harabe olan Ayasofya, aynı tarihlerde Bursalı Rıza Efendi’nin teşvikiyle onarılmış. Geç Bizans döneminin güzel bir örneği olan yapı, yüksek bir merkezi kubbeye sahip.

Yapıda, Hristiyan sanatının yanı sıra Selçuklu Dönemi İslam sanatının etkileri görülüyor. Binanın güney cephesinde Adem ile Havva’nın yaratılışı kabartma olarak anlatılıyor. Güney cephedeki kemerin kilit taşı üzerinde Trabzon’da 257 yıl hüküm süren Komnenoslar’ın sembolü olan tek başlı kartal motifi bulunuyor. Hazreti İsa’nın doğumu, vaftizi, çarmıha gerilişi ve kıyamet gününün betimlendiği yapının ana kubbesinin alt kısmında çok renkli mermerden yapılmış yer mozaiği bulunuyor. Fresklerde İncil’den alınmış konular işleniyor. Kubbedeki ana tasvir ise Hazreti İsa’nın tanrısal yönünü aksettiren Pantacrator İsa’dır. Bunun altında bir kitabe kuşağı, daha altta ise melekler frizi bulunuyor. Pencere aralarında 12 havari tasvir ediliyor