Çaykara-Dernekpazarı folkloru-13

III. Bölüm:

Yerleşim Alanları ve Mimari Özellikler

Orta Asya Türklerinin, konar-göçer anlayışı (Köy-Mezra-Yayla) kültürü Çaykara ve Dernekpazarı bölgesinde 2000 yıldan fazla gelenek haline gelmiştir. Yazın yaylada, Sonbahar ve ilkbaharda mezire (mezra), kışın köyde oturmaya konargöçer denmektedir.

 Köy Evleri

Evlerin mimarisi, eski tipik Türk evlerine benzemektedir.

Adı Soyadı: Zekiye (Elmas) Yavuz

Memleket: Maraşlı Köyü Çaykara Trabzon

Oturduğu Yer: Bursa- Ankara

Yaş: 72

Mesleği: Ev Hanımı

Derleme Tarihi: 22.02.2017

Derleyen: Fatma Nur Yavuz Taylan

“Evler Orta Asya’daki otağ çadırının ahşaba dönüşmüş halidir.”[1] Köylerdeki küçük evler, üç kat şeklinde iki odalıdır. Fakir olanlar veya maddi durumu iyi olmayanlar genelde tek odalı ama üç katlı evler inşa ederdi.  Maddi durumu iyi olanlar ise büyük ev yapardı. Evin zemin katı, ahır bölümüdür. Ahır bölümü küçük veya büyük baş hayvanların barınağı olarak kullanılırdı. Ev içerisi (aşhana) denilen alan, ikinci katın ortasında yer alırdı. Ev içerisinin arka duvarında büyük kemerli ocak (Şomine bulunurdu.

Ev İçi, Ocak ve Kremul (Gremul)[2]

Ev İçi, Ocak ve Kremul (gremul) [3]

Ev İçerisi (Aşhane) Kemerli Ocak ve Kremul (Gremul) ( Ocak Zinciri)[4]

Bazı ev içerisinde kemerli ocak bulunmazdı ama ateş yakılması için taşlardan yapılmış hafif yüksek bir yer ocak olarak kullanılırdı.  Ateş yandığı zaman ev halkı, ateşin etrafına otururdu. Ev büyükse, ev içerisinin (aşhanenin) sağında ve solunda iki oda bulunurdu.

Eskiden bütün düğün, merasim, seyir, barakas (muhabbet) yemekleri ve ev yemeği, ev içerisindeki ocakta pişerdi. Barakas günlerinde ğarfana (her zaman yenilemeyen, helva ve baklava gibi..).  Yemekleri yapılırdı. Barakasta (muhabbet), ğarfana yemeklerinin yanında ceviz oyunu ve diğer oyunlar oynanırdı.

Devam edecek…

[1] Cevdet Yavuz

[2] Kemal Gedik Arşivinden

[3] Kemal Gedik Arşivinden

[4] Kemal Gedik Arşivinden