200 yıl önce uçuş denemeleri yapan Holalı kim?

Tarih araştırmacısı Haşim Albayrak ilk uçuş denemeleri yapanlar arasında bir Holalı’nın da olduğunu ifade etti. Albayrak’ın ifadelerine göre Holo Arşala’dan 200 yıl önce uçuş denemeleri yapan kişi Veli Direko.

“Türk Havacılık Tarihinde kanat takıp uçan 7 kişi var. Bunlardan üçü Oflu(Çaykara ve Dernekpazarı dahil), bu Oflu’lardan biri de Veli Direko.

Veli Direko, bir medrese talebesidir. Eskiden Çaykara’ya bu gün Dernekpazarı’na bağlı Holo Arşala köyü İhtinos mahallesindendir. Yakın köylüsü Derelioğullarından Ali’nin oğlu Ahmet ile çok iyi arkadaştır. Köy ile medrese arasında 4 km’lik çok dağlık, yokuş ve kötü bir yol olması onları yaylada uçan kuşları taklide yönlendirmiştir. Karadeniz’den gelen martıları seyrettiler. Bir kartal vurarak kanadını, gövdesini, kuyruk ölçüsünü, ağırlığını tahkik ettiler. Sonuçta kösele tahta ve yaylardan oluşan bir kanat yaptılar. Veli hoca kanadı sırtına geçirdi. 400 metre aşağıdaki 2 km’lik mesafede bulunan Ahburun’a uçmayı denedi. Ancak hedefini tutturamadı ve 200 metre aşağıda bir yere güçlükle yere indi.

Araştırmacı-Yazar Haşim Albayrak

Veli Direko ve Derelioğlu Ahmet’in bu uçuş denemelerini devam ettirmeleri mümkün olmadı. Çünkü yaptıklarının ‘’abesle iştigal’’ olduğunu düşünen onların hocaları bu denemelerden vazgeçmesini istediler. Kim bilir bekli de ilk uçağı yapan Oflular olacaktı ve belki de göklerin hâkimiyeti için Oflular’ın büyük etkisi olacaktı.

New Politic Magazine, dergisinin Ağustos 1982 tarihinde Tavukçuzade Niyazi Efendi ile ilgili bir haber var. Haberde Tavukçuzade’nin 1873’te Çamlıca’dan Karaköy’e uçtuğunu ve onun torunlarında bu uçuş ile ilgili belge kaynakların olduğu anlatılırken Oflu Veli Direko’nunda uçuş denemeleri ile ilgili yazı ve çizim taslaklarının ondan kaldığı bildirilir. Bu duruma göre Tavukçuzade uçuş bilgilerini Veli Direko’nun bilgilerinden almıştır. Veli Direko sadece basit deneme değil de planlı ilmi çalışmayı gerektiren deneme yaptığı ortaya çıkmaktadır.”

www.hasimalbayrak.org