CEVDET SUNAY

5. CUMHURBAŞKANI CEVDET SUNAY

Türkiye’nin 5. Cumhurbaşkanı olan Cevdet Sunay 1900 yılında Trabzon ili Çaykara İlçesi Ataköy Beldesinde doğdu. Babası Alay müftülüklerinde bulunan Sabri Efendi’dir. Cevdet Sunay Erzurum’da başladığı öğrenimini sırasıyla Kerkük, Edirne ve İstanbul’da sürdürdü. Kuleli Askeri Lisesinde okurken 1917’de Birinci Dünya Savaşının meydana getirdiği subay ihtiyacı dolayısıyla kısa bir eğitimin sonunda topçu asteğmen olarak Filistin cephesine gönderildi. 1918’de teğmenliğe yükseldi. Aynı yıl Kudüs yakınlarındaki bir çatışmada yaralandı ve İngilizlere esir düştü. 2 yıla yakın Mısır’da esir kaldıktan sonra yurda döndü ve Kurtuluş Savaşı’na katıldı. Antep ve Maraş’ta Fransızlara karşı yürütülen çete savaşlarında görev aldı. Daha sonra batı cephesine gönderildi. Kütahya Eskişehir ve Sakarya savaşlarıyla (1921) Büyük Taarruza katıldı.

Cevdet Sunay Kurtuluş savaşından sonra yarım kalan öğrenimini tamamlamak için devam ettiği Harbiye Mektebini (Kara Harp Okulu) 1926 yılında yüzbaşı olarak bitirdi. 1930’da Harp Akademisini bitirerek kurmay oldu. Çeşitli birlik ve karargâhlarda görev yaptıktan sonra 1949’da tuğgeneralliğe yükseldi. 1950’de Genelkurmay Harekât Dairesi Başkanlığına atandı. 1953’te Tümgeneral olarak 53. Tümen Komutanlığına getirildi. 1957’de yeniden Genelkurmay Harekât Dairesi Başkanı oldu. 1958’de Korgeneralliğe yükseldi ve Genelkurmay 2. Başkanlığına atandı. 1960’da Ordunun yönetime el koymasından sonra Kara Kuvvetleri Komutanı, Ağustos 1960’ta da Genelkurmay Başkanı oldu. Bu görevi sırasında Talat Aydemir’in 22 Şubat 1962 ve 21 Mayıs 1963’teki darbe girişimleri karşısında hükümetin yanında yer alarak olayların bastırılmasında önemli rol oynadı. 1965’te emeklilik yaşını doldurmuş olmasına rağmen bakanlar kurulu kararı ile görev süresi bir yıl uzatıldı. 14 Mart 1966’da Genelkurmay Başkanlığından emekliye ayrılan Cevdet Sunay, Cumhurbaşkanı vekili ve Cumhuriyet Senatosu Başkanı İbrahim Şevki Atasagun tarafından Cumhuriyet Senatosu kontenjan üyeliğine getirildi. TBMM 28 Mart 1966’da aldığı bir kararla Cemal Gürsel’in Cumhurbaşkanlığına hastalığı nedeniyle son verdi ve Cevdet Sunayı Türkiye’nin 5. Cumhurbaşkanı olarak seçti. Yedi yıllık görev süresi 28 Mart 1973’te dolan Cevdet Sunay 1961 Anayasasının eski Cumhurbaşkanlarına tanıdığı hakkı kullanarak Cumhuriyet senatosu doğal üyesi oldu. 12 Eylül 1980’deki askeri müdahale ile Cumhuriyet Senatosu kaldırılıncaya kadar bu görevini sürdürdü.. 1982’de İstanbul’ da ölen Cevdet Sunay cenazesi Ankara’daki devlet mezarlığına defnedildi.

Merhum Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay merkezi İstanbul’da bulunan Çaykara Eğitim Vakfı’nı kuran Çaykaralılar Cemiyeti’nin kurucularındandır.