İnançlar

İnançlar

a- Gerçek İnançlar

b- Batıl İnançlar

a- Gerçek İnançlar: 500 yıla yakın bir zamandan beri Çaykara halkının dini İslam’dır. Halkın tamamı Sünni olup, amelde mezhebi Hanefi, İtikatta mezhebi Maturidi’dir. Halkımız Sünni olmakla birlikte Hz. Ali Efendimiz, sevdiği ve saydığı İslam büyükleri arasında ilk sıralarda yer alır. Hz. Ali’nin (R.A.) savaşları, menkıbeleri halk tarafından okunur. Başta kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim’e, Kur’an eğitim ve öğretimine, Kur’anî bilgileri öğreten Kur’an Kurslarına halkımız tarafından çok önem verilir, maddi ve manevi katkı sağlanır. Zaman zaman hafız icazet merasimleri yapılır, Kur’an ziyafetleri verilir. Çaykara’dan çok hafız ve kurra çıkmıştır. Ölen hafızlarımıza Allah’tan rahmet diliyoruz. Şu anda İlçemizde ve yurdumuzun birçok bölgelerinde sayıları binleri bulan hafızlarımız ve kurralarımız hayattadır. Bütün hafızlarımıza da Allah’tan sağlık ve afiyet diliyoruz.Çok değerli hocam Hanecizade merhum Hacı Yusuf Bilgin Efendi hem kuvvetli hafız ve hem de kurra idi. Of  Çıfarıksa(Uğurlu) köyünden, İslam dünyasında kıraat ilminde ün yapmış merhum Hacı Mehmet Aşık Kutlu Efendi, Hacı Hafız Yusuf Efendinin kıraat hocasıydı. Merhum üstat Hacı Hasan Efendi, Poyraz Hacı Dursun efendi ve Hacı Kemal efendi, Şahinkaya’dan Hafız Mehmet Şahin, Hafız Hacı Habeş, Taşören’den Hafız Cafer Aydın, Hacı Ahmet Arslantürkoğlu, Hacı Hafız Cevahir, Eğridere’den Ğurna Hacı Hafız İbrahim ve Hacı Hafız Mehmet Yıldız, Akdoğan’dan, birçok hafız yetiştiren, merhum Hatip Efendi, üstat Tayyip Zühdü Efendi, Yeşilalan’dan, Doç. Dr. Arif Yıldırım, İsmet Baltacı, Çaykara Merkez Camii eski imamı Vizana hafız ve Hafız Hüseyin Baltacı, Limli(Kayran) iki kardeş(Mersin’de ikamet eden) hafız Efendiler. Taşören’den Hafız Timur Taka, Taşçılar’dan Hacı Hafız Lekurlar (Topaloğlu) ve birçok isimlerini hatırlayamadığım kimi rahmetli olmuş, kimi ise halen hayatta olan yüzlerce, hatta binlerce hafızımız; hıfz, kıraat ve sesleri ile ün yapmış ilçemizin manevi değerleridir. Unutup isimlerini yazamadığım daha çok değerli kurra hafızlarımız olduğu gibi, yeni hafızlarımız da yetişmektedir. Yöremizde Kur’an eğitimi ile birlikte, kainatın efendisi olan Hazreti Peygamber efendimize beslenen hürmet ve sevgi büyük olmakla beraber, hadislerine ve sünnetlerine de büyük itibar vardır. Ayrıca Siyer kitapları, Muhammediye, Ahmediye, Hz.Ali R.A.’ye ait Menakıp, Karadavut ve Delail-i Hayrat gibi dini kitaplar, çeşitli tefsirler ve Kur’an-ı Kerim mealleri okunur.

Çaykara halkı çok dindardır. Mali durumu müsait olanın ilk işi Hacca gitmektir. Yöremizde ilme, ister dünyevi ilim(fenni ve teknolojik) olsun, ister dinî ve manevi ilimler olsun çok değer var. Bundandır ki halkımız alimleri ve ilim sahiplerini çok sever ve sayar, tasavvufa, Zühd ve takva hayatı yaşamaya özen gösterir. Kesinlikle Çaykara halkı yobaz ve softa değildir. Cahili bile, uygar insanda bulunması gereken medeni hasletlere, inceliğe ve centilmenliğe sahiptir, nerde kalmış aydını, okumuşu.Onun için Of ve Çaykara bölgesinin din ve tasavvuf büyüklerinden Yeşilalan’lı Hacı Ferşad Efendi’yi Çaykara’lılar baştacı etmiştir. Zaten Maraşlı köyünde yatan, Çaykara’ya dışarıdan gelen sülalelerin dışındaki tüm Çaykara halkının Müslüman olmasına önderlik eden merhum Şeyh Osman Efendi (Saçaklızade-Maraş ilinden gelme) bütün Çaykaralıların gönüllerinde taht kurmuştur. Çayıroba(Yente)’daki kardeşi ile Of-Eskipazar’daki Maraşlı Şeyh Hasan Efendi de öyle.

İlçemizin Mabetleri ve Kur’an Kurslarına gelince:

Çaykara İlçe merkezinin biri çarşı içinde, diğeri ise Kadahor mahallesinin altında, hemen çarşının karşısında bulunan iki camisi vardır. Ayrıca Kadahor mahallesinde iki daha cami vardır. İlçe merkez camii, Salı ve Cuma günleri tıklım tıklım dolar. İlçe ve köylerinde ikindi namazı Hanefe Mezhebinin görüşüne göre asr-ı sanide kılınır. İlçe ve köylerimizde yaşlı insanlarımız umumiyetle sakal bırakır. Çaykara’nın 29 köyünde bazılarında birer tane, büyük köylerinden bazılarında da (mahallelerinin sayısına göre) birden fazla cami vardır. Ayrıca köylerde büyük camilerin dışında onlarca mescit vardır. Bu mescitler Cuma ve Bayram namazları dışında vakit namazlarını kılmak, Kur’an okumak ve ibadet yapmak için köyün merkezine uzak olan halk tarafından eskiden yaptırılmıştır. Bundan başka Çaykara’nın birçok köyünde özellikle Maraşlı, Uzungöl, Taşkıran, Ataköy, Y.Kumlu, Ş.Kaya, Yeşilalan, Eğridere ve Akdoğan gibi köylerde Osmanlı devrinde inşa edilmiş Osmanlı Medrese binaları mevcuttur. Bazıları Kur’an Kursu olarak kullanılmaktadır. Köylerde camilerin yanında imam odaları ve lojmanları vardır. Yerleşim tarihi çok eskiye dayanan bazı köylerimizin camileri yapı ve ahşap mimarisi itibariyle antik değere sahiptir.

b-Batıl İnançlar : Çaykara’nın folklorik yapısındaki (köylerimizin monografilerinden derlediğimiz, az çok bizim de çocukluktan beri çevreden duyup işittiğimiz, yörece benimsenen) batıl inançlar tespit ettiğimiz kadarıyla maddeler halinde şunlardır.

Çaykara’nın folklorik yapısında batıl inançlar:

1-Geceleyin diken çıkarılmaz.

2- Sobanın üzerinde su ne kadar kaynarsa düşmanın o kadar artar.

3- Süpürürken süpürgenin üste vurması iyi değilmiş. Ayrıca süpürgenin üstüne oturulmaz.

4- Saçayağı üstünde oturanın çocuğu olmaz.

5- Elleri göğüs üzerine bağlayanın ya annesi, ya da babası ölürmüş.

6- Damlaların damladıkları yere pislenmez. Pisleyenler marazlanır.

7- Geceleyin aynaya bakan çirkinleşir.

8- Gece tırnak kesmek iyi değildir.

9- Eşik üstünde oturmak iyi sayılmaz.

10- Giydiğiniz elbise üstünüzde iken düğme ve dikiş dikilmesi iyi sayılmaz.

11- Banyo edildiğinde dışarı çıkılmaz, çıkılırsa cinler sararmış.

12- Yolculuğa çıkan bir kimse ilk karşılaştığı kadın olursa işi rast gitmezmiş.

13- Gece dışarıya su atan çarpılır.

14- Salı günü yolculuk iyi değildir.

15- Perşembe günü yola çıkmaksa iyidir.

16- Gece yarısı değirmenlerde cinlerin olduğu söylenir.

17- Gece taş yuvarlamak iyi sayılmaz.

18- Gece dışarıda abdest bozmak çarpılmaya neden olur.

19- Yağ ve ayran çıkarmak için yayık vururken yayık eğer geç olursa, tez olması için yayığın başına muska takılır.

20- Bela ve kazalardan, cin şerrinden korunmak için çocuklara, gelinlere hamail denen muska takılır.

21- Sihir veya Cin çarpmasıyla marazlananlar cinci hocalara götürülerek okutulur ve boğazdan geçmeli tılsım yazdırılıp marazlanan kimseye takılır.

22- Nazarlanmış bir kimseye közler üzerine mısır unu serpilerek, bir örtü altında tütsü yapılır.

23- Gözü ağrıyanın, ağrıyan gözü üzerinde bıçak gezdirilerek dualar okunur, sonra bıçak yere atılır.

Kaynak:Çaykara Müftülüğü ve Çaykara Gazetesinin ortaklaşa düzenledikleri Çaykara’nın Manevi ve Kültürel Değerleri Sempozyumu-1

(Araştırmacı yazar Ahmet Cemal NİYAZOĞLU)

^{www.caykaragazetesi.com}