Sevgili Sami Ayan editörüm yılların gazetecilik deneyimi ile ilk ev ödevimi de vermiş oldu davete münhasıran..
“Seçim sath-ı mealinde” siteyi politize etmiş olmayayım soruma..
“Sen işini bilirsin” derken bir yandan da, tarihe not düşmek adına “yerel” konulara işaret etmeyi ihmal etmedi “ustingi oda” diyerek..
Yerel..
Nostaljik
Geçmişe dair..
Sosyo-ekonomik..
Kültürel..
Folklorik..
Sultan Murat kadar yüce..
Solaklı kadar duru..
Uzungöl gibi doğal..
Namütenahi bir zenginlik deryası “Çaykara kültürü” ağırlıklı olacak anlayacağınız iştigal alanımız..
Eski kuşaklar yani bizim jenerasyon için aranan, özlenen keyifli biraz da uzmanlık alanıma uygun bir ödev ..
Hele Çaykara gibi çok özel bir yerde geçtiyse çocukluğunuz..
Doyumsuz bir haz verir “belde-i mübareke’de” ki her eski hikayeniz..
Lakin..
Madalyonun bir de arka yüzü var ki sormayın gitsin..
O acıklı hikayedir işte içimizi acıtan..
“Yeni nesil Çaykaralı kuşak”..
“Yerel anlamda” bir türlü anlayamadı beni bu uşak babasına sormadan..
Kendi kızım dedi ki aşağıdaki şiirimi okuduktan sonra..
“Malezi haşili kolivayi” anladım da “haneka ile kurç” nedir baba diye..
Yani..
Çocuklarımız, torunlarımız..
Ne kadar Çaykaralı..?
Ne kadar bizden..?
Cevabı zor soru bu işte..
Çaykaralı her gittiği Anadolu kentini “Çaykara’lılaştırırken”, kendinden sonraki nesli ” İstanbullaştırdığı” kadar “Çaykara’lılaştıramadı ” yazık ki…
Hem bu en zor soruya cevap bulmaya çalışacak..
Hem de bu büyük sosyo-kültürel kopuşu tersine çevirmeye çalışacağız İnşaAllah..
Bu ilk yazı’da bir ısınma turu yapalım mı mesela..?
Divan-ı lügat-ü Çaykara takviyeli..!!
EY GİDİ ÇOCUKLUĞUM…(YEREL)..
40 yıl önceki köyüm yıkıldın beton oldun
Otantiktin yeşildin şimdi sarardın soldun
Eski hatıralarla, içime bir hoş doldun
Ey gidi çocukluğum neredesin gençliğim.
Holayisam gururlu ama pek fakir idi
Ekmeğini topraktan,BLEKİ den çıkarırdı
KAFEKASI KUKUMİ LENGER ‘i bakır idi
Ey gidi HALKO KREMUL neredesin Pirostim..
Üç sınıf bir arada okuduk ilk mektebi
Pantolon yok BAPUÇ yok, yoktu önlüğün cebi
Kalem silgi çalardık yokluk idi sebebi
Ey gidi Kumkum hocam nerde öğretmenlerim
Ortaokul yılları çocukluk macerası
Kara lastik naylon top, toprak futbol sahası
Bayram ederdik o gün yendiysek ĞORĞORAS’ı
Ey gidi Holaysaspor vay rahmetli Mustafa’m
Okul biter çıkardık kısa süre KOM’lara
Anam Babam git derdi rahmet olsun onlara
Sağardım bir BAKRAÇ süt götürmeye onlara
Ey gidi KURÇ’lar Sütler nerde HANEKA’larım
Gazyağı, tuz bir de un, yüklendin mi sırtına
EVOŞKA’dan yukarı alır da bir fırtına
İşte o günler tüter ,hala benim burnuma
Ey gidi GUGUVAKAM nerde VİRKAPA’larım
Yaylacılık bir başka onun tasviri pek zor
FENKULA aksi inek onu da zapt etmek zor
Hele de şu ahırı, zordu temizlemek zor
Ey gidi Tufa hanı nerde KURAMA’larım
ÇAYIROKOPS geldi mi herkese dert alırdı
KOBANİĞMA sesleri ahenk ile gelirdi
Kimi de KERENDİ’yi KALAK ile bilerdi
Ey gidi KUKUL’larım nerde ZAKOTALARIM
Haçan inerdik köye başlar yeni bir hayat
Tarla belle mısır biç,,yok öyle yan gel de yat
Finans kaynağımız o, MARMANDENA, ÇİKİT sat
Ey gidi SALI’larım kalabalık pazarım
STEYAS’ı bol lahana temel gıdamız idi
Makarna sütlaç pilav büyük sevdamız idi
Lokum bisküvi satan KULA atamız idi
Ey gidi MALEZ HAŞİL nerde KOLİVA’larım
Der Bedinomuş Osman artık bu kadar yetti
40 sene gurbet elde canımıza tak etti
Memleket hasretliği bunalımlara itti
Ey gidi Of boğazı neredesin VUSLAT’ım…. Osman ŞAHİN
Yeni nesiller için..
BLEKİ… Sini büyüklüğünde topraktan mamul , mısır ekmeği pişirilen bir nevi seyyar tandır..
KAFEKA…Su ibriği
KUKUM….Güğüm
LENGER…Büyükçe geniş bir kap
HALKO….Kazan.
KREMUL.. Yanan ocakta bir şeyler ısıtmayı sağlayan zincirden askı.
PİROSTİ…Saç ayağı
KOM……..Mezire mezra
KURÇ……Yağsız tuzsuz peynir
HANEKA…Yaylada süt ve mamullerinin muhafaza edildiği küçük oda..
EVOŞKA… Bizim yayladan önce gelen yayla
GUGUVAKA…Yayla çimenlerinde olan mantar
VİRKAPA………Likarpa, yaban mersini
KURAMA……..Yayla hanlarında ortaklaşa kesilerek yenen “et ziyafetli” gece
ÇAYIROKOPS..Çayır kesme zamanı
KOBANİĞMA…. Tırpan ağzının inceltilmesi dövülmesi..
KERENDİ…………Tırpan
KALAK……………..Tırpan eğesi
KUKUL…………….. Çayır otlarının çiseden etkilenmemesi için bir araya toplanması
ZAKOTA……………Dağ soğanı
HAÇAN……………..O zaman, madem..
MARMANDENA…Barbunya
ÇİKİT………………. Kabak çekirdeği
STEYAS……………..İç yağı
KULA……………….. Köyümün uzun yıllar Bakkal ve yayla hanını işleten baba dostum “duayen tüccar” (A.R.E)
MALEZ…….. Çay öncesi dönemlerde sabah kahvaltısı niyetine yenen mısır unu aşı..
HAŞİL………..Şerbetle yenen bir tür arpa unlu tatlı türü..
KOLİVA……..Suda haşlanmış mısır
………………………………………………………………..Görüşmek ümidiyle Allaha emanetsiniz efendim..
